Difüzyon Tipi Gaz Dedektörleri

Difüzyon Tipi Gaz Dedektörleri: Ortam Güvenliği İçin Sessiz Nöbetçiler

Difüzyon tipi gaz dedektörleri, ortam havasındaki gazların doğal yayılım yoluyla (difüzyon prensibi) sensör yüzeyine ulaşması esasına dayanan, elektriksel veya kimyasal tepkimeyle gaz yoğunluğunu algılayan cihazlardır. Endüstriyel tesislerden laboratuvarlara, atölyelerden enerji santrallerine kadar birçok kritik alanda çalışan güvenliği ve patlama öncesi erken uyarı sağlamak amacıyla kullanılır.

Bu cihazların verdiği ölçüm ve alarm çıktıları, yangın, zehirlenme, patlama gibi hayati riskleri önlemeye yönelik kararları etkilediği için doğru cihaz seçimi, yalnızca teknik değil etik ve yasal bir sorumluluk anlamı da taşır.

Difüzyon Tipi Dedektör Nasıl Çalışır?

Difüzyon tipi gaz dedektörlerinde ortam havası, fan veya pompa kullanılmadan doğrudan doğal yayılım (pasif difüzyon) ile sensör yüzeyine ulaşır. Gaz molekülleri sensörle temas ettiğinde, cihazın içindeki elektrokimyasal, katalitik, kızılötesi ya da yarı iletken yapı gazın türüne göre tepki verir ve bu tepki dijital sinyale dönüştürülerek ölçüm yapılır.

Avantajları

• Bakım kolaylığı: Hareketli parça içermediği için düşük arıza riski

• Enerji verimliliği: Pompa veya aktif çekiş sistemi gerekmediğinden düşük enerji tüketimi

• Kompakt ve uygun maliyetli tasarım

• Geniş gaz türü algılama yelpazesi: CO, O₂, H₂S, CH₄, NH₃, VOC gibi çok sayıda gaz için farklı sensör seçenekleri

• Kolay montaj: Duvara, panele veya muhafazaya doğrudan entegrasyon

Kullanım Alanları

• Endüstriyel üretim tesisleri: Yanıcı ve toksik gaz riski bulunan ortamlar

• Enerji ve petrokimya sahaları: LPG, metan, hidrojen kaçaklarının tespiti

• Ar-Ge laboratuvarları: Zehirli gaz deneylerinin güvenli şekilde yürütülmesi

• Soğutma sistemleri ve gıda depoları: Amonyak (NH₃), karbondioksit (CO₂) izleme

• Su arıtma tesisleri: H₂S, klor gazı gibi tehlikeli gazların kontrolü

Sensör Teknolojileri ve Seçim Kriterleri

Sensör Tipi	Uygun Olduğu Gazlar	Avantajı
Elektrokimyasal	CO, O₂, H₂S, NO₂	Yüksek hassasiyet, düşük sapma
Katalitik boncuk	Yanıcı gazlar (CH₄, LPG)	Patlama öncesi hızlı algılama
Kızılötesi (NDIR)	CO₂, CH₄	Uzun ömür, stabil ölçüm
PID (Fotoiyonizasyon)	VOC’ler	Uçucu organik bileşiklerde yüksek doğruluk

Sensör ömrü, ortam koşulları ve gaz yoğunluğuna bağlı olarak değişmekle birlikte ortalama 2–3 yılda bir değişim önerilir. Bu nedenle cihazın modüler yapıda olması ve sensör değişiminin kolay yapılabilmesi önemlidir.

Kalibrasyon ve Yasal Uyum

• Cihazların düzenli kalibrasyonu, ölçüm doğruluğu ve iş güvenliği mevzuatına uygunluk açısından zorunludur.

• TS EN 60079-29-1 ve benzeri standartlara uygunluk, cihazın patlayıcı ortamlar için kullanılabilirliğini gösterir.

• Kalibrasyon aralıkları genellikle 3 ay ile 6 ay arasında önerilir; bazı modellerde otomatik kendini test etme özelliği bulunur.

Difüzyon Tipi Dedektör mü, Pompalı Tip mi?

Kriter	Difüzyon Tipi	Pompalı Tip
Enerji tüketimi	Düşük	Yüksek
Sensör ömrü	Uzun	Orta
Ortam koşul farkı	Standart ortamlarda ideal	Dar alan veya uzaktaki kaynaklar için daha uygun
Bakım sıklığı	Daha seyrek	Daha sık
Maliyet	Genellikle daha düşük	Daha yüksek

Difüzyon tipi gaz dedektörleri, geniş alanlarda sürekli ve ekonomik bir gaz izleme çözümü sunar. Özellikle sabit noktalarda, ortam gaz seviyesini güvenilir biçimde izlemek isteyen işletmeler için teknik yeterliliğiyle öne çıkar. Doğru sensör teknolojisi, uygun montaj ve düzenli kalibrasyonla, bu cihazlar sadece iş güvenliğini değil, yasal uygunluğu ve işletme sorumluluğunu da güvence altına alır.